Τρόφιμα και τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α: άλλοτε επιδιώκουμε αυξημένη πρόσληψη (νυκταλωπία) και άλλοτε μειωμένη (εγκυμοσύνη).
Η βιταμίνη Α ανήκει στην ομάδα των λιποδιαλυτών βιταμινών. Υπό τον όρο «βιταμίνη Α» συγκαταλέγονται όλα τα ρετινοειδή. Αυτό σημαίνει πως κατά κανόνα τη συναντούμε σε τρόφιμα και τροφές με αυξημένη λιποπεριεκτικότητα. Ο ρόλος της αφορά κατά κύριο λόγο στην απρόσκοπτη λειτουργία των αισθητηρίων οργάνων της όρασης, τους οφθαλμούς. Παρόλα’ αυτά, επιτελεί και άλλες σημαντικές λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό όπως η επούλωση των τραυμάτων λόγω εμπλοκής της στο σχηματισμό του κολλαγόνου. Επίσης εμπλέκεται στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην ανάπτυξη και την λειτουργία του μαστικού αδένα και πιθανόν και στην διατήρηση της οστικής υγείας. Μάλιστα, αναφορικά με το ανοσοποιητικό σύστημα, παρατηρείται μείωση των επιπέδων βιταμίνης Α στον οργανισμό κατά την περίοδο ενεργούς λοίμωξης. Φυσικά υπάρχουν και άλλες πιθανολογούμενες ευεργετικές επιδράσεις της βιταμίνης αυτής για τον ανθρώπινο οργανισμό, χρειάζονται όμως επιπλέον μελέτες που να τις τεκμηριώνουν επαρκώς. Δεν είναι δηλαδή η βιταμίνη D η μόνη χρήσιμη/πολύτιμη βιταμίνη για τον οργανισμό μας.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες η πρόσληψη αυξημένων ποσοτήτων βιταμίνης Α μπορεί να έχει καταστρεπτικές συνέπειες και αντενδείκνυται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εγκυμοσύνη. Η πρόσληψη υψηλών δόσεων της βιταμίνης αυτής κατά την εγκυμοσύνη, έχει ενοχοποιηθεί για την δημιουργία τερατογενέσεων και συνεπώς αντενδείκνυται. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι η υπερδοσία βιταμίνης Α σχετίζεται με την εμφάνιση τοξικής δράσης σε ασθενείς με υπερλιπιδιαιμία τύπου Ι, καθώς επίσης και σε ασθενείς με αλκοολική νόσο του ήπατος. Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν μετά από πρόσληψη βιταμίνης Α, περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, διάρροια, πόνο στις αρθρώσεις και στα οστά, διαταραχή της ηπατικής λειτουργίας και δερματικά εξανθήματα.
Τροφές και τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Α
Για τους παραπάνω λόγους καλό θα ήταν να γνωρίζουμε ποιες τροφές είναι πλούσιες πηγές βιταμίνης Α. Αυτό εντάσσεται στη διατροφική εκπαίδευση που αποτελεί υπηρεσία που παρέχει ο διαιτολόγος. Κατά την γνώμη μου είναι από τις πιο σημαντικες. Παρατίθεται λοιπόν ένας σύντομος κατάλογος τροφίμων κατά φθίνουσα σειρά, αναφορικά με την περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α:
- Μοσχαρίσιο συκώτι
- Συκωτάκια κοτόπουλου
- Χέλι καπνιστό
- Έλαιο μαργαρίνης
- Δημητριακά πρωινού από καλαμπόκι ή ρύζι
- Τσίπς γλυκοπατάτας
- Μίγμα αποξηραμένων λαχανικών (δυσεύρετα στα ελληνικά σούπερ μάρκετ)
- Χυμός καρότο
- Γλυκοπατάτα στον ατμό ή ψητή
- Καρότα κατεψυγμένα ή φρέσκα/ωμά
- Μαργαρίνη
- Κολοκύθα
- Βούτυρο
Φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι όσο η επιστήμη της τεχνολογίας τροφίμων ακμάζει, τόσο επινοούνται νέες μέθοδοι που αυξάνουν την θρεπτική αξία των τροφίμων. Φυσικά μιλάω για τα εμπλουτισμένα τρόφιμα που κατακλύζουν την αγορά. Οπότε, πριν αγοράσουμε, πάντα διαβάζουμε την ετικέτα διατροφικής δήλωσης που φέρει η συσκευασία.
