Η διατροφή στη νόσο Πάρκινσον στοχεύει στη εξασφάλιση της καλής θρέψης του ασθενούς, την ελαχιστοποίηση των ανεπιθύμητων παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής, καθώς επίσης και στον έλεγχο της επίδρασης της νόσου στη θρέψη.
Τι είναι η νόσος του Πάρκινσον
Είναι ένα νόσημα του νευρικού συστήματος. Αφορά την καταστροφή ορισμένων νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ανεπαρκής έκκριση μιας ουσίας της ντοπαμίνης. Συγκεκριμένα, ο ρόλος της ντοπαμίνης είναι η διαβίβαση της νευρικής ώσης. Με απλά λόγια, όταν δεν υπάρχει ντοπαμίνη, δεν είναι εφικτή η μετάδοση της εντολής από τον εγκέφαλο στο υπόλοιπο σώμα.
Παρακολούθηση του βάρους σε ασθενείς με νόσο Πάρκινσον
Αρχικά, κατά τη διατροφική παρακολούθηση ασθενών με νόσο του Πάρκινσον πρέπει να ελέγχουμε τακτικά το σωματικό βάρος του ασθενούς. Αυτό, μπορεί είτε να μειωθεί, είτε να αυξηθεί κατά την διάρκεια της νόσου. Αύξηση του σωματικού βάρους παρατηρούμε συνήθως μετά την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής πχ με levodopa. Ένας λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι διότι ο ασθενής βιώνει ύφεση των συμπτωμάτων του, αύξηση της όρεξης και της διάθεσης για φαγητό. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι αυτήν την αύξηση του βάρους την παρατηρούμε κυρίως στα αρχικά στάδια. Αντίθετα αύξηση του βάρους σε επόμενα στάδια της νόσου παρατηρούμε μετά από νευρολογικά χειρουργεία λόγω εμφάνισης δυσκινισίας.
Επίσης, συχνά παρατηρούμε μείωση του βάρους του ασθενούς. Το βάρος του ασθενούς μπορεί να μειωθεί λόγω μείωσης της πρόσληψης τροφή ή λόγω αύξησης της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης. Στην μείωση της προσλαμβανόμενης ποσότητας τροφής οδηγεί η εμφάνιση δυσφαγίας, σιελόρροιας και δυσκοιλιότητας ως αποτέλεσμα της νόσου. Αντίθετα, στην αύξηση της ενεργειακής δαπάνης οδηγούν άλλα συμπτώματα της νόσου όπως η μυϊκή ακαμψία, ο μυϊκός τρόμος και η αύξηση των ακούσιων κινήσεων.
Παρακολούθηση για διατροφικές ανεπάρκειες
Η συχνότερη διατροφική ανεπάρκεια στη νόσο του Πάρκινσον είναι αυτή που αφορά τη βιταμίνη D. Ο έλεγχος των επιπέδων βιταμίνη D είναι απαραίτητος γιατί έχει φανεί πως αφενός τα χαμηλά επίπεδά προδιαθέτουν στην εμφάνισης της νόσου και αφετέρου γιατί οι ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον έχουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις της βιταμίνης στο αίμα. Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D οδηγούν σε μείωση της οστικής πυκνότητας. Έτσι λοιπόν, αυξάνει ο κίνδυνος καταγμάτων λόγω πτώσεων που είναι συχνές στην ομάδα αυτή των ασθενών.
Ακόμη, είναι σημαντικό να ελέγχουμε την επάρκεια του οργανισμού του ασθενούς σε βιταμίνη Β12 και φυλλικό οξύ. Ένα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε συχνότερα για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της νόσου είναι η levodopa. Η ουσία αυτή, οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων ομοκυστεΐνης η οποία με τη σειρά της αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, άνοιας και κατάθλιψης. Οι βιταμίνες οι οποίες συμβάλλουν στην μείωση των επιπέδων ομοκυστεΐνης είναι η Β12 και το φυλλικό και συνεπώς η επάρκεια της συγκέντρωσής τους είναι απαραίτητη.
Διατροφή στη νόσο Πάρκινσον
Αρχικά, όταν ο ασθενής λαμβάνει αγωγή με levodopa, είναι απαραίτητο να προβούμε σε ανακατανομή της πρόσληψης πρωτεΐνης στην διάρκεια της ημέρας με βάση την αγωγή. Συγκεκριμένα, περιορίζουμε την πρωτεϊνική πρόσληψη στα γεύματα μέχρι και το μεσημεριανό που συνήθως είναι χρονικά κοντά με την λήψη του φαρμάκου. Αντίθετα, αυξάνουμε την πρωτεϊνική πρόσληψη στο απογευματινό και κυρίως στο βραδυνό γεύμα. Επίσης, συστήνουμε στον ασθενή να παίρνει την φαρμακευτική αγωγή τουλάχιστον 45 λεπτά πριν το γεύμα ή τουλάχιστον 90 λεπτά μετά το γεύμα μαζί με ένα σνακ υδατανθράκων.
Σε περίπτωση που ο ασθενής πάσχει από δυσφαγία, θα πρέπει να τροποποιήσουμε την υφή των γευμάτων. Συγκεκριμένα, όταν τα γεύματα έχουν την μορφή αραιού πουρέ, ο κίνδυνος εισρόφησης είναι μικρότερος. Άρα λοιπόν, αλέθουμε τα γεύματα με την προσθήκη αρκετής ποσότητας υγρού. Για να αποφασίσουμε ότι έχουμε πετύχει την κατάλληλη υφή θα πρέπει το τρόφιμο να ρέει από το κουτάλι με ευκολία αλλά ένα πλαστικό πιρούνι να στέκεται όρθιο όταν το βυθίσουμε στο πιάτο.
Επίσης, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε την επαρκή πρόσληψη βιταμινών του συμπλέγματος Β. Για την βιταμίνη Β12 θα πρέπει στο διαιτολόγιο του ασθενούς να συμπεριλάβουμε τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως το κρέας, το ψάρι και το αυγό. Μάλιστα, αυτό θα μας βοηθήσει να του παρέχουμε επαρκή ποσότητα πρωτεϊνών και να αποφύγουμε τον μυϊκό καταβολισμό (πχ λόγω ακινησίας). Αναφορικά με το φυλλικό οξύ, θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στο διαιτολόγιο λαχανικά κυρίως σκούρα πράσινα και φυλλώδη όπως είναι το σπανάκι. Προσοχή όμως, σε περίπτωση δυσφαγίας αυτά θα πρέπει να είναι καλά μαγειρεμένα και αλεσμένα.
Για να αυξήσουμε την πρόσληψη της βιταμίνης D, εμπλουτίζουμε το διαιτολόγιο του ασθενούς με γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί. Παράλληλα, αυτά τα τρόφιμα προσφέρουν υψηλή πρόσληψη ασβεστίου καθώς και πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας.
Διατροφή στη νόσο Πάρκινσον για λύση της δυσκοιλιότητας
Η δυσκοιλιότητα είναι ένα από τα συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς της ομάδας αυτής. Το πρόβλημα αυτό καλείται να αντιμετωπίσει πρωταρχικά ο διαιτολόγος.
Αρχικά, εφαρμόζουμε όλα τα μέτρα που χρησιμοποιούμε και στον γενικό πληθυσμό. Συγκεκριμένα, αυξάνουμε την περιεκτικότητα του διαιτολογίου σε φυτικές ίνες με την προσθήκη φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών και δημητριακών καρπών ολικής άλεσης. Επίσης, αυξάνουμε την ποσότητα των από του στόματος χορηγούμενων υγρών. Παράλληλα, συμβουλεύουμε τον ασθενή να αυξήσει όσο μπορεί την καθημερινή φυσική δραστηριότητα. Φυσικά, σε περίπτωση δυσφαγίας όλες αυτές οι συστάσεις θα πρέπει να τροποποιηθούν ανάλογα. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, την διατροφική φροντίδα αυτών των ασθενών πρέπει να αναλάβει ένας έμπειρος κλινικός διαιτολόγος.
Επιπρόσθετα, στη λύση της δυσκοιλιότητας θα βοηθήσει και η κατανάλωση ζυμωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τροφίμων αυτής της κατηγορίας είναι το κεφίρ, το γιαούρτι κά. Τα προϊόντα αυτά είναι πλούσια σε προβιοτικά και πρεβιοτικά και αυξάνουν τον όγκο της βιομάζας των κοπράνων. Έτσι λοιπόν, προσφέρουν μια σημαντική βοήθεια στη λύση της δυσκοιλιότητας. Παράλληλα, στο πρόβλημα αυτό βοηθά και η προσθήκη ψύλλιου στα γεύματα και τα σνακ του ασθενούς.
