Η διατροφή στην ψωρίαση και την ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια παράμετρος της θεραπευτικής διαχείρισης που απασχολεί πολλούς από τους ασθενής. Ωστόσο, δεν υπάρχει μια καθολική «δίαιτα για την ψωρίαση», αλλά διατροφικές παράμετροι και διαιτητικές τροποποιήσεις που θα πρέπει να ενσωματωθούν στο διαιτολόγιο του ασθενούς.
Τι είναι η ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του δέρματος, η οποία εκτός από την δερματική εκδήλωση μπορεί να περιλαμβάνει και συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα, να προκαλεί καρδιομεταβολικές αλλαγές ή να επηρεάζει ακόμη και την διάθεση του ατόμου.
Η ψωρίαση μπορεί να συνυπάρχει με άλλα νοσήματα ανοσολογικής αιτιολογίας
Το κυριότερο εξ αυτών είναι η κοιλιοκάκη, μια νόσος του γαστρεντερικού συστήματος η οποία όμως μπορεί να έχει και εξωεντερικές εκδηλώσεις. Συγκεκριμένα, ασθενείς με ψωρίαση εμφανίζουν κοιλιοκάκη σε ποσοστό διπλάσιο περίπου από αυτό του γενικού πληθυσμού. Επίσης, ένα συχνό εύρημα είναι η ευαισθησία στη γλουτένη. Η διαφορά της περίπτωσης αυτής με την κοιλιοκάκη αφορά την παρουσία θετικών ορολογικών δοκιμασιών (εξετάσεις αίματος), χωρίς όμως την ταυτόχρονη παρουσία αλλοιώσεων στο λεπτό έντερο.
Στην περίπτωση λοιπόν που οι ασθενείς εμφανίζουν κοιλιοκάκη ή τεκμηριωμένη ευαισθησία στη γλουτένη, τότε θα πρέπει να δοκιμάσουν την εφαρμογή μιας δίαιτας ελεύθερης γλουτένης για τουλάχιστον 3 συνεχόμενους μήνες. Αυτή η διατροφική παρέμβαση συνήθως οδηγεί σε βελτίωση της κλινικής εικόνας και των βιοψιών του δέρματος μετά το τρίμηνο. Αντίθετα, ασθενείς με ψωρίαση χωρίς ευαισθησία στη γλουτένη ή κοιλικοκάκη, δεν αναμένεται να έχουν όφελος από μια δίαιτα χωρίς γλουτένη.
Σωματικό βάρος, απώλεια βάρους και ψωρίαση
Η υπέρμετρη αύξηση του σωματικού βάρους (υπέρβαρο και παχυσαρκία) σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης της ψωρίασης. Επίσης, ασθενείς που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι εμφανίζουν εντονότερα συμπτώματα της νόσου και δεν ανταποκρίνονται καλά στην φαρμακευτική αγωγή. Συνεπώς η απώλεια βάρους συμβάλλει στην μείωση της βαρύτητας των συμπτωμάτων αλλά και την καλύτερη ανταπόκριση στην θεραπεία της ψωρίασης.
Παρόλα αυτά, είναι αξιοσημείωτο ότι τα οφέλη αυτά παρατηρούνται μόνο όταν η απώλεια βάρους γίνεται μέσω μιας υποθερμιδικής δίαιτας. Παραδόξως, δεν συνοδεύουν την απώλεια βάρους μέσω έντονης άσκησης ή μέσω βαριατρικού χειρουργείου. Η διατροφική παρέμβαση με στόχο την απώλεια βάρους σε παχύσαρκους ή υπέρβαρους ασθενείς με ψωρίαση θα πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 3 μήνες και τα οφέλη της στην δερματολογική εικόνα μπορούν να διατηρηθούν για περίπου 1 έτος.
Συμπληρώματα διατροφής και ψωρίαση
Η κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής από ασθενείς με ψωρίαση συχνά είναι αυξημένη καθώς υπάρχει η πεποίθηση ότι η εκδήλωση του νοσήματος σχετίζεται με κάποια διατροφική ανεπάρκεια ή με ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες. Συχνά μάλιστα, οι ασθενείς αναφέρουν ότι παρατηρούν κλινική βελτίωση έπειτα από κατανάλωση ιχθυελαίων και συμπληρωμάτων βιταμίνης D.
Συμπληρώματα διατροφής ω-3 λιπαρών οξέων στην ψωρίαση
Από μελέτες παρατήρησης, έχει διαπιστωθεί ότι άτομα που ζουν σε περιοχές που κατά κανόνα καταναλώνονται μεγαλύτερες ποσότητες ψαριών, εμφανίζουν ψωρίαση με μειωμένη συχνότητα. Πιο συγκεκριμένα, η αναλογία των ω-3:ω-6 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων φαίνεται να διαδραματίζει κάποιο ρόλο στην εμφάνιση της νόσου. Στη μέση δυτικού τύπου δίαιτα, η αναλογία αυτή ανέρχεται στο 1:15-20 ενώ η συνιστώμενη αναλογία είναι 1:1,8.
Στην προσπάθεια διερεύνησης της αποτελεσματικότητας συμπληρωματικής χορήγησης ω-3 λιπαρών οξέων στην ψωρίαση, μελετήθηκε η χορήγησή τους είτε από το στόμα είτε ενδοφλεβίως. Στην περίπτωση της συμπληρωματικής κατανάλωσής τους από το στόμα, δεν φαίνεται να βοηθούν στην ύφεση της νόσου. Αντίθετα, η ενδοφλέβια χορήγηση έδειξε κάποια ενθαρρυντικά δεδομένα τα οποία όμως στην παρούσα φάση είναι ανεπαρκή προκειμένου να εξαχθούν βέβαια συμπεράσματα.
Βιταμίνη D και διατροφή στην ψωρίαση
Ενώ η τοπική εφαρμογή σκευασμάτων που περιέχουν βιταμίνη D, είναι επωφελής στην κλινική πορεία της ψωριασικής πλάκας, η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D από το στόμα δεν είναι βέβαιο ακόμη ότι έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Δεδομένου όμως ότι οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν συχνά μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D και τα ασφαλή επίπεδα λήψης της είναι αρκετά υψηλά, η συμπληρωματική λήψη της είναι συχνή πρακτική και συνήθως διαρκεί για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών. Ωστόσο, μπορεί να μην είναι αποτελεσματική.
Σελήνιο και βιταμίνη B12
Αναφορικά με το σελήνιο, τα αποθέματα αυτού του μικροθρεπτικού συστατικού στον οργανισμό των ασθενών συνήθως είναι μειωμένα και μπορεί να σχετίζονται με μεγαλύτερη διάρκεια των συμπτωμάτων. Παρόλα αυτά και ενώ τα αποτελέσματα των ερευνών είναι ενθαρρυντικά, η συμπληρωματική χορήγηση σεληνίου δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση των συμπτωμάτων.
Αντίθετα, η αναποτελεσματικότητα της βιταμίνη B12 στην ύφεση των συμπτωμάτων της νόσου είναι καλά τεκμηριωμένη. Για αυτό τον λόγο δεν συστήνεται η συμπληρωματική χορήγησή της ως μέρος της θεραπευτικής αγωγής.
Τι δίαιτα πρέπει να ακολουθεί ένα ασθενής με ψωρίαση
Η διατροφή του ασθενούς με ψωρίαση θα πρέπει να εξασφαλίζει την διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και να χαρακτηρίζεται από ποικιλία τροφών, ώστε να λαμβάνονται σε επαρκείς ποσότητες όλα τα μικρο- και μακρο- θρεπτικά συστατικά. Με πιο απλά λόγια, δεν υπάρχει μια σαφώς ορισμένη διατροφή για την ψωρίαση. Δεδομένου όμως ότι υπάρχουν ενθαρρυντικά ευρήματα για την επίδραση της Μεσογειακή διατροφή στην ενεργότητα της ψωρίασης και λαμβάνοντας υπόψη ότι το συγκεκριμένο διατροφικό πρότυπο είναι επωφελές σε πληθώρα άλλων περιπτώσεων (πχ καρδιαγγειακή υγεία, σακχαρώδης διαβήτης κά.), αξίζει η δοκιμαστική του εφαρμογή για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον 6 μηνών.
Πιο επισταμένη διατροφική φροντίδα και παρακολούθηση, όπως προανέφερα, χρειάζονται οι ασθενείς που έχουν τεκμηριωμένα ευαισθησία στη γλουτένη ή κοιλιοκάκη. Οι ασθενείς αυτοί είναι αναγκαίο να ακολουθήσουν μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης και για τον λόγο αυτό η λεπτομερής συμβουλευτική και αρχικά συγκεκριμένα διαιτολόγια είναι απαραίτητα ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης συμμόρφωση.
