Η ενυδάτωση στο σύνδρομο βραχέος εντέρου είναι εξίσου σημαντική με την διατροφή. Χωρίς την χορήγηση των κατάλληλων υγρών, η κλινική κατάσταση του ασθενούς μπορεί να επιδεινωθεί δραματικά. Οι κενώσεις μπορεί να αλλάξουν μορφή και να γίνουν πιο διαρροϊκές. Έτσι, τελικά θα μειωθεί ο βαθμός πέψης και απορρόφησης της τροφής που λαμβάνει ο ασθενής.
Ξεκινάμε πάντα με την αξιολόγηση της πρόσληψης υγρών
Στην πρώτη κιόλας συνεδρία θα πρέπει να ρωτήσουμε τον ασθενή για την ποσότητα και το είδος των καταναλισκόμενων υγρών. Επίσης, θα πρέπει να πάρουμε πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο κατανάλωσής τους. Για παράδειγμα, εάν υπάρχει αρμονική κατανομή τους στη διάρκεια της ημέρας ή υπάρχει επεισοδιακή υπερκατανάλωση.
Ταυτόχρονα, πρέπει να αξιολογήσουμε και τις απώλειες υγρών του ασθενούς. Για αυτό λοιπόν, πρέπει να ρωτήσουμε τον ασθενή για τον όγκο και την υφή των κενώσεών του στη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, θα πρέπει μέσα από την συνέντευξη του ιστορικού να πάρουμε πληροφορίες για τον όγκο και το χρώμα των ούρων που παράγει στη διάρκεια της ημέρας.
Για να πάρουμε όμως ένα ολοκληρωμένο ιστορικό, θα πρέπει επίσης να τον ρωτήσουμε αν κατά την διάρκεια της νύχτας παράγει ούρα ή έχει κενώσεις και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους. Οι ασθενείς στην πράξη εστιάζουν στις εν λόγω συνήθειες στην διάρκεια της ημέρας και παραλείπουν αυτές στην διάρκεια της νύχτας. Είναι λοιπόν χρέος του θεράποντα να αναφερθεί συγκεκριμένα στις τελευταίες.
Επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από την κακή ενυδάτωση στο σύνδρομο βραχέος εντέρου
Οι επιπλοκές αυτές έχουν να κάνουν αφενός με την απορρόφηση συγκεκριμένων μικρο-θρεπτικών συστατικών και αφετέρου με τον όγκο του αίματος που κυκλοφορεί στα αγγεία.
Οι συχνότερες επιπλοκές αφορούν τον σχηματισμό νεφρικών λίθων, την εμφάνιση οξείας νεφρικής ανεπάρκειας και την μεταβολική οξέωση. Επίσης αφορούν την μείωση της συγκέντρωσης καλίου, μαγνησίου και ασβεστίου στο αίμα. Γενικά για να αποφανθούμε ότι ο ασθενής είναι καλά ενυδατωμένος, θα πρέπει να παράγει περισσότερο από 1 λίτρο ούρων ημερησίως. Ειδάλλως σε τυχαίο δείγμα ούρων η συγκέντρωση του Νατρίου θα πρέπει να είναι >20mEq/L.
Ποσότητα υγρών που πρέπει να καταναλώνει ένας ασθενής με βραχύ έντερο
Αρχικά, θα πρέπει να τονίσω πως το είδος και η ποσότητα των υγρών που πρέπει να χορηγούμε στον ασθενή με βραχύ έντερο είναι αλληλένδετα με την υπολειπόμενη ανατομία. Δηλαδή με το τμήμα του εντέρου που παραμένει. Για παράδειγμα, η προσέγγιση μας σε μια νηστιδοστομία, είναι εντελώς διαφορετική από μια νηστιδοκολική αναστόμωση. Για τον λόγο αυτό και ο διαιτολόγος θα πρέπει να προσεγγίζει κάθε περιστατικό αυστηρά εξατομικευμένα και όχι να εφαρμόζει καθολικά και τυφλά ένα σχέδιο ενυδάτωσης σε όλες τις περιπτώσεις.
Επίσης, πολλοί έχουν την λανθασμένη εντύπωση πως αυξημένες απώλειες υγρών, καθιστούν απαραίτητη την αύξηση της από του στόματος κατανάλωσης τους. Αυτό, μπορεί να επιδεινώσει την απώλεια και να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο υπερκατανάλωσης υγρών, αυξημένων απωλειών και αφυδάτωσης. Αντίθετα, όσο περιορίζουμε την ποσότητα των καταναλισκόμενων υγρών, παρατηρούμε μια βελτίωση στην σύσταση των κενώσεων και το επίπεδο ενυδάτωσης του ασθενούς. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να βρούμε την χρυσή ισορροπία μεταξύ καταναλισκόμενης ποσότητας υγρών και επαρκούς παραγωγής ούρων. Έτσι αποφασίζουμε για τον όγκο υγρών πρέπει να καταναλώνει ο ασθενής.
Είδος υγρών
Αναφορικά με το είδος των υγρών θα πρέπει να λάβουμε υπόψη την οσμωτικότητά τους. Βέβαια, αυτό ίσως δεν είναι τόσο απαραίτητο στις περιπτώσεις που παραμένει το κόλον. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο ασθενής είναι ικανός να ανεχθεί κάποια ποσότητα υγρών με χαμηλή οσμωτική πίεση. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα πρέπει να τον συμβουλεύσουμε να αποφεύγει την κατανάλωση υγρών με πολύ χαμηλή (υπο-οσμωτικά) ή πολύ υψηλή (υπερ-οσμωτικά) πίεση. Επίσης, πρέπει να τον ενημερώσουμε διεξοδικά για το ποια είναι αυτά τα υγρά ώστε να αποφύγει ακούσια λάθη λόγω άγνοιας.
Για την ενυδάτωσή του μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ισο-οσμωτικά υγρά. Κάποια από αυτά μπορεί να τα κυκλοφορούν στο εμπόριο, αλλά το κόστος συχνά είναι ένας περιοριστικός παράγοντας. Επίσης, μια καλή λύση είναι να δώσουμε οδηγίες παρασκευής ενυδατικών υγρών με υλικά που υπάρχουν στο σπίτι. Υλικά που χρησιμοποιούμε συχνά προς τον σκοπό αυτό είναι το αλάτι, η μαγειρική σόδα, το νερό, η ζάχαρη κά. Εξάλλου, η κλινική εμπειρία δείχνει πως οι ασθενείς προτιμούν αυτές τις επιλογές.
Τι ιδιαίτερο έχουν τα ενυδατικά διαλύματα που τα κάνει πολύτιμα για την ενυδάτωση στο σύνδρομο βραχέος εντέρου;
Είναι η αναλογία γλυκόζης και νατρίου. Η απορρόφηση γλυκόζης είναι συνδεδεμένη με την μεταφορά νατρίου από τον αυλό του εντέρου στα κύτταρα (είναι η λεγόμενη συζευγμένη μεταφορά). Όμως, το απορροφούμενο νάτριο συμπαρασύρει και το νερό και τελικά αυξάνει την απορρόφησή του. Μάλιστα, αυτός ο μηχανισμό απορρόφησης είναι ανεξάρτητος της επιφάνειας του εντέρου και παραμένει σχετικά ανεπηρέαστος από εντερικές νόσους σε αντίθεση με τους άλλους δύο που είναι η παθητική απορρόφηση και η ενεργητική μεταφορά μέσω της αντλίας νατρίου-καλίου.
Άρα λοιπόν τι πρέπει να προσέξει ο ασθενής με σύνδρομο βραχέος εντέρου αναφορικά με την ενυδάτωσή του;
Αρχικά θα πρέπει να επιλέξει προσεκτικά και ιδανικά συμβουλευόμενος έναν έμπειρο κλινικό διαιτολόγο, το είδος των υγρών που θα καταναλώσει. Έπειτα, θα πρέπει να προσέξει τον όγκο των υγρών που θα καταναλώσει και τέλος τον τρόπο που θα κατανείμει αυτόν τον όγκο στην διάρκεια της ημέρας. Δυστυχώς όμως, δεν είναι πάντοτε εφικτή η κάλυψη των αναγκών του ασθενούς σε υγρά από το στόμα. Σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε να τα χορηγήσουμε υποδορίως ή αποτελεσματικότερα ενδοφλεβίως. Στην τελευταία περίπτωση μάλιστα μπορούμε να σιτίσουμε ταυτόχρονα τον ασθενή με χρήση της παρεντερικής διατροφής.
