Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης (ΤΜΑΟ) και αθηροσκλήρωση: άλλη μία συσχέτιση των μικροβίων του εντέρου με τη υγεία που αρχίζουμε σταδιακά να κατανοούμε.
Μικροχλωρίδα εντέρου και υγεία των αγγείων -αθηροσκλήρωση: πως σχετίζονται
Ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της εντερικής μικροχλωρίδας και της αθηροσκλήρωσης είναι μια ουσία που ονομάζουμε Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης. Αρχικά, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η αθηροσκλήρωση είναι μια εξεργασία, η πορεία της οποίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Μερικοί από αυτούς είναι ο μεταβολισμός των λιπιδίων, η υπάρχουσα φλεγμονή (πολλές φορές σχετιζόμενη με την παχυσαρκία), η πάροδος της ηλικίας και η υπέρταση.
Λίγα λόγια για την αθηροσκλήρωση των αγγείων
Η αθηρωσκλήρωση ξεκινά με την υπέρταση. Η ροή του αίματος εντός των αγγείων με υψηλή ταχύτητα, «τραυματίζει» το εσωτερικό τους τοίχωμα. Στην συνέχεια, η χοληστερόλη εναποτίθεται στον σημείο τραυματισμού. Τα κύτταρα του οργανισμού που είναι επιφορτισμένα με την ανοσολογική του άμυνα (μακροφάγα), φαγοκυτταρώνουν την χοληστερόλη και μετατρέπονται σε αφρώδη κύτταρα που εναποτίθενται στο τοίχωμα της αρτηρίας. Επίσης, η οξείδωση των λιπιδίων, οδηγεί σε «κρυσταλλοποίηση» της χοληστερόλης, φλεγμονή και περαιτέρω διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τελικό αποτέλεσμα είναι ο σχηματισμός αθηρωματικής πλάκας.
Πως παράγεται το Ν-οξειδίο της τριμεθυλαμίνης πριν την αθηροσκλήρωση
Μεταξύ της αθηροσκλήρωσης και του Ν-οξειδίου της τριμεθυλαμίνης, παρεμβάλλεται η εντερική μικροχλωρίδα. Συγκεκριμένα, ορισμένα βακτήρια όπως το Κλωστηρίδιο και τα Εντεροβακτήρια έχουν την ικανότητα να παράγουν τριμεθυλαμίνη (ΤΜΑ). Ως υπόστρωμα για την παραγωγή της, χρησιμοποιούν την χολίνη, την λεκιθίνη και την L-καρνιτίνη. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά τα βρίσκουμε σε προϊόντα ζωική προέλευσης όπως το κρέας και το αυγό. Η τριμεθυλαμίνη στη συνέχεια, απορροφάται, μεταφέρεται με την κυκλοφορία στο ήπαρ, όπου και οξειδώνεται. Ο οξείδωσή της οδηγεί στην παραγωγή Ν-οξειδίου της τριμεθυλαμίνης (ΤΜΑΟ). Το ΤΜΑΟ είναι υψηλότερο στις γυναίκες, είτε λόγω διαφορετικής ενεργότητας ενός ενζύμου, είτε διότι οι άνδρες έχουν την ικανότητα να το απεκκρίνουν αποτελεσματικότερα με τα ούρα.
Πως το Ν-οξειδίο της τριμεθυλαμίνης (ΤΜΑΟ) οδηγεί στην αθηροσκλήρωση
Τρεις είναι οι προτεινόμενοι μηχανισμοί με τους οποίους το Ν-οξειδίο της τριμεθυλαμίνης πιθανόν να οδηγεί στην αθηροσκλήρωση.
Αρχικά, το ΤΜΑΟ αυξάνει την παραγωγή προ-φλεγμονωδών κυτταροκινών. Των ορμονών δηλαδή που προκαλούν φλεγμονή, βασικό στοιχείο της αθηρωμάτωσης. Παράλληλα, μειώνει την παραγωγή αντι-φλεγμονωδών κυτταροκινών.
Έπειτα, ένας άλλο προτεινόμενος μηχανισμός εμπλέκει τον ηπατικό μεταβολισμό της τριμεθυλαμίνης ΤΜΑ. Μειωμένη ενεργότητα ή έλλειψη του ενζύμου που μετατρέπει την ΤΜΑ σε ΤΜΑΟ, οδηγεί σε μειωμένη απορρόφηση λιπιδίων από το έντερο και μειωμένη παραγωγή χοληστερόλης στο ήπαρ. Αντίθετα, αυξάνει την ανάστροφη κυκλοφορία χοληστερόλης από το υπόλοιπο σώμα στο ήπαρ, από όπου και απεκκρίνεται μέσω της χολής.
Τέλος, το ΤΜΑΟ μπορεί να ενεργοποιεί τα αιμοπετάλια με τελικό αποτέλεσμα τον σχηματισμό θρόμβων. Αυτή μπορεί να είναι και μία αιτία πρόκλησης θρομβοεμβολικού επεισοδίου (έμφραγμα).
Το Ν-οξειδίο της τριμεθυλαμίνης (ΤΜΑΟ) έχει συσχετιστεί με αθηροσκλήρωση και καρδιαγγειακή νόσο
Στους ανθρώπους τα υψηλά επίπεδα αναφορικά με το Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης (ΤΜΑΟ) έχουν συσχετιστεί με καρδιαγγειακά νοσήματα και αθηροσκλήρωση. Μάλιστα, υπάρχουν μετα-αναλύσεις που δείχνουν ότι αυξημένη συγκέντρωση ΤΜΑΟ πιθανόν να οδηγεί σε αύξηση της θνησιμότητας λόγω αυτών το νοσημάτων της καρδιάς και των αγγείων. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένο και βέβαιο.
Τι πρέπει να προσέξω στη διατροφή μου;
Το είδος και ο πληθυσμός ορισμένων βακτηρίων του εντέρου παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης. Συγκεκριμένα, ο υπέρμετρος πολλαπλασιασμός βακτηρίων όπως τα Εντεροβακτήρια (Enterobacteriaceae), οι Στρεπτόκοκκοι (Streptococcaceae), καθώς επίσης και βακτήρια του γένους Κλεμπσιέλλα (Klebsiella spp), αυξάνει την πιθανότητα αθηροσκλήρωσης. Αντίθετα, βακτήρια που παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου, αυξάνουν την πιθανότητα αθηροσκλήρωσης όταν μειωθούν σε αριθμό.
Παρότι δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως ακόμη ποια είναι η ακριβής παρέμβαση για την διατήρηση της ιδανικής ισορροπίας στην εντερική μικροχλωρίδα, οι γενικές γραμμές είναι γνωστές και το διαιτολόγιο θα πρέπει να τις περιλαμβάνει. Έτσι, ο διαιτώμενος θα πρέπει να καταναλώνει δίαιτα πλούσια σε ποσότητα και ποικιλία φυτικών ινών. Περισσότερες λεπτομέρειες για τα είδη των φυτικών ινών θα βρείτε εδώ.
Επίσης, η κατανάλωση ζωικών προϊόντων θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις συστάσεις και χωρίς υπερβολές. Φυσικά, πάντοτε, κατά την σύνταξη του ιδανικού διαιτολογίου για κάθε άτομο ξεχωριστά θα πρέπει να λαμβάνεται ένα καλό ιατρικό ιστορικό. Έτσι, η διαιτητική εντολή θα συνεκτιμά τυχόν υποκείμενες παθήσεις, φαρμακευτική αγωγή και άλλα σημαντικά στοιχεία που σχετίζονται με την υγεία του ατόμου.
