Υποθυρεοειδισμός, θυρεοειδίτιδα Hashimoto και διατροφή είναι το θέμα αυτού του άρθρου. Θα περιγράψω τα βασικά συμπτώματα, τις ορθές διατροφικές επιλογές αλλά και αυτές που θα πρέπει να αποφύγεις.
Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στην περιοχή του λαιμού. Έχει σχήμα πεταλούδας και είναι υπεύθυνος για βασικές λειτουργίες του οργανισμού όπως η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, η πνευματική εγρήγορση, ο βασικός μεταβολισμός, ο καρδιακός ρυθμός κά.
Τι είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto και ο υποθυρεοειδισμός
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια αυτοάνοση νόσος που απολήγει στην καταστροφή των κυττάρων του θυρεοειδούς. Τελικό αποτέλεσμα είναι η καταστροφή του θυρεοειδούς αδένα. Συγκεκριμένα, το ανοσοποιητικό σύστημα που είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού έναντι ιών και βακτηρίων, λανθασμένα αναγνωρίζει τον θυρεοειδή αδένα ως ξένο σώμα. Επιτίθεται λοιπόν στα κύτταρά του και τον καταστρέφει.
Τελικό αποτέλεσμα της νόσου είναι η φλεγμονή, η διόγκωση και η σταδιακή καταστροφή του αδένα. Έτσι λοιπόν, ο θυρεοειδής αδένας αδυνατεί πλέον να παράγει επαρκείς ποσότητες θυρορμονών. Την ανεπαρκή λειτουργεία του θυρεοειδούς αδένα ονομάζουμε υποθυρεοειδισμό. Αποτέλεσμα αυτού είναι η εμφάνιση μιας σειράς δυσάρεστων συμπτωμάτων.
Συμπτώματα θυρεοειδίτιδας Hashimoto και υποθυρεοειδισμού
Αρχικά, τα άτομα με Χασιμότο δεν εμφανίζουν κανένα απολύτως σύμπτωμα. Πρέπει ο αδένας να καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό προκειμένου τα πρώτα συμπτώματα να κάνουν την εμφάνισή τους.
Τα πιο συχνά συμπτώματα αφορούν:
- Βρογχοκήλη
- Εξάντληση και αίσθημα κόπωσης
- Μέτρια αύξηση του σωματικού βάρους
- Διαταραχή των επιπέδων λιποπρωτεϊνών του αίματος (χοληστερόλη)
- Διαταραχή του ψυχισμού (κατάθλιψη κτλ)
- Δυσκοιλιότητα
- Μειωμένη ανοχή του κρύου καθώς επίσης και κρύα άκρα (χέρια-πόδια)
- Ξηρά μαλλιά και δέρμα
- Βράγχος φωνής
Αντιμετώπιση-θεραπεία θυρεοειδίτιδας Hashimoto και υποθυρεοειδισμού
Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού είναι φαρμακευτική. Ο θεράπων ιατρός που έχει πλήρη εικόνα του ιστορικού του ασθενούς συνταγογραφεί φάρμακα με σκοπό την ορμονική υποκατάσταση. Συγκεκριμένα, η θεραπεία περιλαμβάνει την λήψη της ορμόνης θυροξίνη (Τ4).
Η διατροφή στην θεραπεία του υποθυρεοειδισμού έχει ρόλο υποστηρικτικό αλλά σημαντικό προκειμένου να εξασφαλίσουμε την εύρυθμη λειτουργία του αδένα.
Σε γενικές γραμμές, η διατροφή περιλαμβάνει την επαρκή πρόσληψη ορισμένων μικρο- και μάκρο-θρεπτικών συστατικών. Επίσης, περιλαμβάνει την αποφυγή ορισμένων τροφίμων που εμποδίζουν την λειτουργία των ενζύμων του θυρεοειδούς.
Ας τα δούμε όμως λεπτομερώς.
Διατροφή στον υποθυρεοειδισμό-θυρεοειδίτιδα Hashimoto: Τι πρέπει να τρώμε
Αρχικά θα πρέπει να προσλαμβάνουμε επαρκείς αλλά όχι υπερβολικές ποσότητες ιωδίου. Κύριες πηγές ιωδίου είναι τα ψάρια, τα θαλασσινά, το ιωδιούχο αλάτι και το κρίταμο (βότανο των παραθαλάσσιων περιοχών).
Είναι σημαντικό όμως να τονίσουμε ότι η συμπληρωματική δόση ιωδίου (πχ συμπληρώματα διατροφής), είναι πιθανόν να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
Ακόμη, προκειμένου να εξασφαλίσουμε την αξιοποίηση του ιωδίου της διατροφής, θα πρέπει να προσλαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες σιδήρου. Η διατροφική πρόσληψη του σιδήρου είναι ένα από τα ερωτήματα που δέχομαι συχνά στο γραφείο. Να τονίσω λοιπόν ότι μας ενδιαφέρει περισσότερο ο αιμικός σίδηρος που είναι ζωικής προέλευσης και έχει μεγάλο βαθμό απορρόφησης και βιοδιαθεσιμότητα.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να εμπλουτίσουμε το διαιτολόγιο μας με τροφές όπως το κόκκινο και το λευκό κρέας, τα ψάρια και το αυγό. Εξάλλου, η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να προκαλέσει δευτεροπαθή υποθυρεοειδισμό. Η παθοφυσιολογική σχέση πρόσληψης σιδήρου και υποθυρεοειδισμού αφορά την λειτουργία του ενζύμου θυρεοειδική υπεροξειδάση.
Επίσης, μία ακόμη διατροφική παρέμβαση αφορά την επαρκή πρόσληψη σεληνίου. Τρόφιμα όπως τα καρύδια Βραζιλίας (1920 μg/100g), ο τόνος, τα συκωτάκια κοτόπουλου, οι ηλιόσποροι, οι σαρδέλες και ο κρόκος του αυγού είναι πλούσια σε σελήνιο. Περισσότερες λεπτομέρειες θα βρεις σε παλαιότερο άρθρο μου εδώ.
Το σελήνιο παίζει σημαντικό ρόλο στην αποϊωδίωση. Δηλαδή στην μετατροπή της θυροξίνης (Τ4) στην ενεργή και δραστική μορφή της τριϊωδοθυρονίνης (Τ3) στους περιφερικούς ιστούς όμως το ήπαρ, οι νεφροί και το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Τέλος, θα πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε να λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες πρωτεΪνών και υδατανθράκων. Συγκεκριμένα, οι ακραία υποθερμιδικές δίαιτες, η πολύωρη νηστεία (πχ διαλειμματική νηστεία) και η στέρηση υδατανθράκων, μειώνουν την ενεργότητα των θυρορμονών.
Υποθυρεοειδισμός θυρεοειδίτιδα Hashimoto και διατροφή: Ποια τρόφιμα πρέπει να περιορίσουμε
Αρχικά, θα πρέπει να περιορίσουμε τροφές με κυανογονική δράση. Αυτά τα τρόφιμα είναι κατά κανόνα φυτικής προέλευσης και εμποδίζουν την δράση της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης. Έτσι λοιπόν εμποδίζουν την επαρκή παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδούς.
Τέτοια τρόφιμα είναι:
- Λαχανάκια Βρυξελλών
- Κουνουπίδι
- Μπρόκολο
- Λάχανο
- Cassava/μανιόκα
- Σπόροι μουστάρδας
- Ραπανάκια
- Γογγύλια
Τα συγκεκριμένα τρόφιμα περιέχουν τις γλυκοσινολάτες. Η υδρόλυση (σ.σ. πέψη-αποδόμηση) αυτών των ουσιών, οδηγεί στην παραγωγή γκοϊτρίνης και τελικά στην μείωση παραγωγής της Τ3 και Τ4.
Επίσης, ένα ακόμη τρόφιμο που θα πρέπει να περιορίσουμε στην διατροφή μας είναι η σόγια και τα προϊόντα της. Η σόγια περιέχει ισοφλαβόνες (πχ γενιστεΐνη) οι οποίες εμποδίζουν την δράση της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης και τελικά την παραγωγή θυρορμονών. Επίσης, οι ίδιες ουσίες, παρεμποδίζουν και διακόπτουν τον εντερο-ηπατικό κύκλο μεταβολισμού των θυρορμονών . Μάλιστα, η σόγια θα μπορούσαμε να πούμε με σχετική ασφάλεια πως είναι η πιο συμπυκνωμένη μορφή ισοφλαβονών.
Το καλό νέο είναι πως η πρόσληψη των παραπάνω τροφίμων δεν προκαλεί σοβαρή διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς εάν ταυτόχρονα λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες ιωδίου μέσω της διατροφής.
