Απαραίτητα αμινοξέα, ο ορισμός τους και ποια είναι τα απαραίτητα αμινοξέα. Πληροφορίες χρήσιμες για όποιον αποφασίσει να ασχοληθεί σοβαρά με τη διατροφή του.
Τι είναι τα αμινοξέα
Αμινοξέα είναι οι δομικές μονάδες των πρωτεϊνών. Δηλαδή, κάθε πρωτεΐνη αποτελείται από πολλά αμινοξέα που συνδέονται μεταξύ τους. Διαφορετικοί συνδυασμοί τους, σχηματίζουν διαφορετικές πρωτεΐνες οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Συγκεκριμένα, οι πρωτεΐνες μπορεί να λειτουργούν ως δομικά συστατικά των κυττάρων, ως ορμόνες, ως ένζυμα, ως νευροδιαβιβαστές κ.ά.
Πηγές αμινοξέων για τον άνθρωπο είναι τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες. Έτσι, το κρέας, τα αυγά, το τυρί, τα γαλακτοκομικά και ορισμένα τρόφιμα φυτικής προέλευσης είναι ικανά να προμηθεύσουν τον οργανισμό μας με αυτά τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά.
Κατηγορίες αμινοξέων
Τα γνωστά αμινοξέα είναι είκοσι (20) στον αριθμό. Όλα είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και την καλή λειτουργία του οργανισμού. Αυτά, ταξινομούνται αδρά σε τρεις κατηγορίες. Αυτές είναι τα απαραίτητα, τα υπό συνθήκη απαραίτητα και τα μη απαραίτητα αμινοξέα.
Τι είναι και ποια είναι τα απαραίτητα αμινοξέα
Απαραίτητα είναι τα αμινοξέα τα οποία δεν μπορεί να συνθέσει ο ανθρώπινος οργανισμός. Έτσι, ο μοναδικός τρόπος για να τα προμηθευτεί είναι μέσω της διατροφής. Από εξωγενή πηγή δηλαδή.
Τα απαραίτητα αμινοξέα είναι εννιά (9) στον αριθμό. Αυτά είναι η λευκίνη, η ισολευκίνη, η βαλίνη, η τρυπτοφάνη, η μεθειονίνη, η λυσίνη, η ιστιδίνη, η φαινυλαλανίνη και η θρεονίνη.
Οι κυριότερες πηγές απαραίτητων αμινοξέων είναι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Δηλαδή, τα προσλαμβάνουμε μέσω της κατανάλωσης τροφίμων όπως το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, το αυγό, το γάλα, το γιαούρτι, το τυρί, τα ψάρια και τα μαλάκια καθώς επίσης και τα οστρακοειδή.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν και ορισμένες (λίγες) αξιόλογες φυτικές πηγές τους. Ο «βασιλιάς» αυτών είναι η σόγια και τα προϊόντα της. Προϊόντα όπως το τόφου και το Edamame περιέχουν όλα τα 9 απαραίτητα αμινοξέα.
Υπό συνθήκη απαραίτητα αμινοξέα
Τα αμινοξέα αυτά πλησιάζουν περισσότερο προς την κατηγορία των μη απαραίτητων αμινοξέων. Κατά κανόνα συντίθενται σε επαρκείς ποσότητες από τον ανθρώπινο οργανισμό. Όμως, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως π.χ. σε ορισμένες παθολογικές καταστάσεις οργανισμός αδυνατεί πλήρως να τα συνθέσει, ή δεν τα συνθέτει στην ποσότητα και με τον ρυθμό που απαιτείται. Επίσης, στην κατηγορία των κατά συνθήκη απαραίτητων αμινοξέων υπάγονται και όσα για την σύνθεσή τους απαιτούν την ύπαρξη κάποιου άλλου αμινοξέος.
Τα κατά συνθήκη απαραίτητα αμινοξέα είναι η γλυκίνη, η αργινίνη, η γλουταμίνη, η προλίνη, η κυστεΐνη, η τυροσίνη, η ταυρίνη, η ορνιθίνη και η κιτρουλίνη.
Για παράδειγμα, η προλίνη και η αργινίνη αποτελούν αμινοξέα που μπορούν να συντεθούν από τον ανθρώπινο οργανισμό. Όμως, σε εγκαυματίες ασθενείς η παραγόμενη ποσότητα δεν επαρκεί και είναι αναγκαία η εξωγενής χορήγησή τους είτε μέσω σίτισης από το στόμα είτε μέσω παρεντερικής διατροφής.
Ποια είναι τα μη απαραίτητα αμινοξέα
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν το γλουταμινικό οξύ, η αλανίνη, η σερίνη, το ασπαρτικό οξύ και η ασπαραγίνη.
Τα αμινοξέα αυτά παράγονται-συντίθενται σε επαρκείς ποσότητες από τον ανθρώπινο οργανισμό και η πρόσληψή τους μέσω της διατροφής δεν κρίνεται απαραίτητη.
