Αφέσου στην πείνα σου, η καθημερινή σίτιση αποτελεί μία «συζήτηση» με το σώμα μας. Μία συζήτηση με τους μηχανισμούς που ρυθμίζουν την πείνα μας και την όρεξη.
Τι εννοώ με αυτή την παρομοίωση; Όταν συμμετέχουμε σε μία συζήτηση, παίρνουμε το λόγο, εκφράζουμε την άποψή μας και στη συνέχεια αφήνουμε τον συνομιλητή μας να μιλήσει με τη σειρά του. Όταν λοιπόν αυτός μιλάει εμείς ακούμε προσεκτικά τα λόγια του και τα επεξεργαζόμαστε ώστε να πάρουμε και πάλι το λόγο μετά.
Αντίστοιχη θα πρέπει να είναι και η συμπεριφορά μας κατά το γεύμα. Βάζουμε τη μπουκιά στο στόμα μας, μασάμε καλά και την καταπίνουμε. Ο ρυθμός αυτής της αλληλουχίας πρέπει να είναι αργός, όπως σε μία συζήτηση και όχι φρενήρης. Έτσι θα δώσουμε το χρόνο στο γαστρεντερικό μας σύστημα να μας «μιλήσει», να δώσει δηλαδή το σήμα ότι χορτάσαμε και μπορούμε να τελειώσουμε το γεύμα.
Αυτός είναι ένας υπεραπλουστευμένος τρόπος που περιγράφει την ομοιοστασία την πείνας και της όρεξης. Φυσικά πίσω από αυτόν, υπάρχουν σύνθετοι νευρικοί και ορμονικοί μηχανισμοί που επιτελούν αυτή τη ρύθμιση.
Ο νευροορμονικός μηχανισμός ρύθμισης δεν σταματάει να λειτουργεί ποτέ
Ακόμη και όταν είμαστε νηστικοί, νευρικά και ορμονικά σήματα κατευθύνονται από το γαστρεντερικό μας σύστημα στον εγκέφαλο. Τα σήματα αυτά «δίνουν στον εγκέφαλο να καταλάβει» σε τι κατάσταση βρίσκεται το πεπτικό σύστημα. Για παράδειγμα, έχεις νιώσει αυτόν τον πονόκοιλο που σε κάνει να λες ότι πεινάς; Αυτό το αίσθημα προκαλείται από τις έντονες συσπάσεις του στομάχου, μετά από πολύωρης νηστεία. Είναι ένα από τα σήματα που φτάνουν στον εγκέφαλο από το γαστρεντερικό και σηματοδοτούν την πείνα και την ανάγκη έναρξης ενός γεύματος. Αντίστοιχα η μείωση των επιπέδων της γλυκόζης (γλυκοπενική πείνα) είναι ένας άλλος μηχανισμός.
Από την άλλη, υπάρχουν και οι μηχανισμοί που «λένε» στον εγκέφαλο ότι είμαστε χορτάτοι και ήρθε η ώρα να σταματήσουμε το γεύμα. Χολοκυστοκινίνη, πεπτίδιο ΥΥ, γαστρική διάταση κτλ είναι μερικοί από τους μηχανισμούς που ρυθμίζουν την πείνα και την όρεξη βραχυπρόθεσμα. Υπάρχουν και άλλοι όπως η έκκριση λεπτίνης από τον λιπώδη ιστό που ρυθμίζουν την όρεξη και την πείνα μακροπρόθεσμα. Δηλαδή, όταν παίρνουμε βάρος και αυξάνεται η ποσότητα λιπώδους ιστού, αυξάνεται και η παραγωγή και έκκριση λεπτίνης που δίνει στον εγκέφαλο το σήμα να καταναλώνει λιγότερη ενέργεια και να δαπανά περισσότερη μέσω της αύξησης της σωματικής δραστηριότητας. Σταματώ εδώ για να μην γίνω κουραστικός με τους μηχανισμούς και πάω στο ζουμί, στο πως πρέπει να αφεθούμε στην πείνα μας!
Αφέσου στην πείνα σου και θα δεις το βάρος σου να μειώνεται
Τρώγε μόνο όταν πεινάς. Εμπιστεύσου δηλαδή τον οργανισμό σου για να σου πει πότε πρέπει να φας. Πρόσεχε όμως το εξής: αρκετοί άνθρωποι, όσο και αν σου ακουστεί παράξενο, μπερδεύουν το αίσθημα της πείνας με αυτό της δίψας. Αυτό συμβαίνει κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Οπότε η δοκιμή να πιεις ένα ποτήρι νερό θα σου επαληθεύσει εάν όντως πεινάς ή απλά διψούσες.
Τρώγε όσο πεινάς. Δηλαδή, τρώγε αργά και μάσα καλά την τροφή σου. Έτσι θα αυξήσεις τον βαθμό πέψης της. Θα δώσεις όμως και χρόνο στους ορμονικούς μηχανισμούς του κορεσμού να δράσουν και να στείλουν το μήνυμα ότι χόρτασες στον εγκέφαλο. Οι ορμονικοί μηχανισμοί χρειάζονται χρόνο για να δράσουν, να το θυμάσαι.
Είμαι σίγουρος ότι έχεις ακούσει τις δύο αυτές συμβουλές αμέτρητες φορές και τις έχεις διαβάσει άλλες τόσες. Απλές να τις πεις, δύσκολο να τις εφαρμόσεις θα μου πεις. Η εξήγηση που παρέθεσα όμως πριν σου αραδιάσω τις συμβουλές ελπίζω αυτή τη φορά να σε πείσει. Άλλωστε, είναι γενική αλήθεια πως ακολουθούμε και εφαρμόζουμε ότι μπορούμε να κατανοήσουμε. Φυσικά θα πρέπει να έχεις στο νου σου παράλληλα να κάνεις και σωστές διατροφικές επιλογές. Η σωστή διατροφή χαρακτηρίζεται από ποικιλία!
Υπάρχει όμως και μια ομάδα ανθρώπων που δεν θα πρέπει να ακολουθήσει αυτές τις συμβουλές. Είναι αυτοί που πάσχουν/εμφανίζουν/ταλαιπωρούνται (πραγματικά ταλανίζομαι στο ποια λέξη εκφράζει το νόημα καλύτερα) από διατροφικές διαταραχές όπως η ανορεξία, η βουλιμία, η επεισοδιακή υπερφαγία κτλ. Οι άνθρωποι αυτοί χρειάζονται πρώτα ειδική εκπαίδευση και θεραπεία προκειμένου να μπορούν να αναγνωρίσουν σωστά τα σήματα κορεσμού και πείνας πριν εφαρμόσουν αυτούς τους δύο απλούς κανόνες.
