Από τη Λάρισα με αγάπη…
Πως συνδέεται ο βασικός μεταβολικός ρυθμός με τα πρόσφατα γεγονότα στη Θεσσαλία; Πάει μία εβδομάδα σχεδόν από τον ισχυρό σεισμό των 6,3 Ρίχτερ στη Θεσσαλία. Την θέση του αρχικού φόβου πήραν οι προβληματισμοί. Ακολουθεί αυτός που άπτεται του μεταβολισμού και της διατροφής.
Το αίσθημα της αγωνίας (π.χ. για έναν επόμενο σεισμό) κρατάει τον άνθρωπο σε εγρήγορση. Άρα πιθανόν τον κρατά και ξύπνιο.
-Επιδρά αυτό στον μεταβολισμό του;
-Σίγουρα ναι!
-Που;
-Στον βασικό μεταβολικό ρυθμό (Basal Metabolic Rate, BMR).
-Πως;
-Μέσω των ορμονών του στρες (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη).
Τι είναι ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός
Βασικός μεταβολισμός είναι η ενέργεια που καταναλώνει το ανθρώπινο σώμα προκειμένου να διατηρήσει τις φυσιολογικές του λειτουργίες. Αυτές αφορούν την καρδιακή λειτουργία, την αναπνευστική λειτουργία, τη μυϊκή σύσπαση και άλλες σε κυτταρικό επίπεδο. Σε αδρές γραμμές είναι η ελάχιστη ενέργεια που καταναλώνει το σώμα προκειμένου να διατηρηθεί στη ζωή.
Πως μετράται ο βασικός μεταβολικός ρυθμός
Μπορεί να μετρηθεί ενόσω το άτομο τελεί σε δωδεκάωρη (12h) νηστεία και βρίσκεται σε σωματική και νοητική ηρεμία. Παράλληλα, το άτομο κατά την μέτρηση θα πρέπει να βρίσκεται σε θερμοουδέτερο και ήσυχο περιβάλλον απαλλαγμένο από κάθε λογής ερέθισμα. Το σώμα όμως δαπανά ενέργεια και κατά την διάρκεια του ύπνου. Η ενέργεια αυτή είναι ελαφρώς μικρότερη από τον BMR. Αυτό συμβαίνει διότι στον BMR εμπεριέχεται και το ενεργειακό κόστος της αφύπνισης.
Εάν οι παραπάνω συνθήκες δεν πληρούνται, τότε μετράται ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας (Resting Metabolic Rate, RMR). Ο RMR, όπως θα ανέμενε κανείς, είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από τον BMR. Αυτό συμβαίνει επειδή ο οργανισμός δεν τελεί σε στάδιο νηστείας και επίσης βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο εγρήγορσης.
Δια του παραδείγματος και της λογικής
Διαβάζοντας κανείς την παραπάνω συλλογιστική πορεία και έχοντας νιώσει τις επιδράσεις του στρες κατ’ ελάχιστον μία φορά στο βίο του αντιλαμβάνεται τον απλούστερο από τους μηχανισμούς με τους οποίους η αδρεναλίνη και η μαμά της η νοραδρεναλίνη αυξάνουν τον μεταβολικό ρυθμό. Το στρες αυξάνει τον ρυθμό με τον οποίο χτυπάει η καρδιά και αναπνέουμε. Η καρδιά είναι μυς. Όταν «χτυπάει», συσπάται και καταναλώνει ενέργεια. Όσο πιο γρήγορος και δυνατός ό «χτύπος» τόσο μεγαλύτερο (συνήθως) το ενεργειακό κόστος. Για την αναπνοή επίσης συσπώνται ορισμένοι μυες, οι αναπνευστικοί. Δηλαδή, οι μεσοπλεύριοι και το διάφραγμα. Άρα κι άλλη ενέργεια.
Υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί με τους οποίους οι συγκεκριμένες ορμόνες επιδρούν στον βασικό μεταβολικό ρυθμό. Ξεπερνούν όμως τα όρια του παρόντος άρθρου, ίσως αναλυθούν σε κάποιο επόμενο (βιβλίο). Μέχρι τότε, εύχομαι καλό κουράγιο στους κατοίκους της Θεσσαλίας και να κλείσουν γρήγορα οι πληγές που άφησε ο σεισμός.
Εάν παρ’ ελπίδα συνεχιστούν για καιρό οι μετασεισμοί με αυτή τη συχνότητα, είναι πολύ πιθανό οι Θεσσαλοί να διαγράψουν οριστικά τις λέξεις υπέρβαρο και παχυσαρκία από τα βιβλία και τα λεξικά.
