Κορονοϊός και παχυσαρκία όλο και περισσότερα δεδομένα προκύπτουν για την βαριά νόσηση με covid19 των παχύσαρκων ατόμων.
Η τρέχουσα χρονιά επιφύλασσε στην ανθρωπότητα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, αυτή της επιβίωσης από μία βιολογική απειλή, τον κορονοϊό. Ολοένα και περισσότερες επιστημονικές μελέτες δημοσιεύονται και υποδεικνύουν πως η επιβίωση αυτή εξαρτάται από τον συγκερασμό πολλών παραγόντων. Θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει την τελική έκβαση της νόσου ως το αποτέλεσμα μιας εξίσωσης η οποία αποτελείται από μια πληθώρα παραγόντων. Ο ακριβής αριθμός των παραγόντων αυτών ακόμη παραμένει άγνωστος. Κατά πάσα πιθανότητα όμως, όπως φαίνεται και από μία πολύ πρόσφατη μελέτη, η παχυσαρκία είναι ένας από τους παράγοντες αυτούς. Άλλοι επιβεβαιωμένοι παράγοντες που επιδεινώνουν την πρόγνωση της νόσου, είναι οι παθήσεις της καρδιάς και των αγγείων καθώς επίσης και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Κορονοϊός και παχυσαρκία: Γενικά
Η ανάλυση του γενετικού υλικού του νέου κορονοϊού, φαίνεται να ενισχύει την θεωρία σύμφωνα με την οποία προέρχεται από τις νυχτερίδες. Η μετάδοσή του γίνεται μέσω της εισπνοής μολυσμένων αεροσταγονιδίων. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά μέσο όρο εντός των πρώτων 5-6 ημερών μετά την μόλυνση και η βαρύτητά τους ποικίλει. Η θνησιμότητα από την νόσο που προκαλεί ο ιός αγγίζει το 6%. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται για τις ομάδες του πληθυσμού που εμφανίζουν τους παράγοντες κινδύνου που αναφέρθηκαν προηγουμένως, συμπεριλαμβανομένης και της παχυσαρκίας.
Σχέση COVID-19 (κορονοϊού) και παχυσαρκίας
Η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και COVID-19 φαίνεται να είναι αμφίδρομη. Όπως αναφέρεται και στην μελέτη, παχύσαρκοι ασθενείς οι οποίοι ταυτόχρονα εμφανίζουν διαταραχή της ιστολογικής εικόνας του ήπατος έχουν 6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν βαριά σε σχέση με τους μη παχύσαρκους ηπατοπαθείς. Επίσης, η σοβαρή παχυσαρκία με ΒΜΙ>35 kg/m2 *, αυξάνει την πιθανότητα νοσηλείας σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Παράλληλα, η αναγκαιότητα διασωλήνωσης και μηχανικής υποστήριξης της αναπνευστικής λειτουργίας, αυξάνεται σε καρδιοπαθείς ασθενείς που εμπίπτουν στην κατηγορία των παχύσαρκων.
Αντίστροφα, η υιοθέτηση του μέτρου της απομόνωσης-καραντίνας, περιόρισε τις μετακινήσεις στις απολύτως απαραίτητες. Έτσι, περιορίστηκαν ακόμη και οι μετακινήσεις για την προμήθεια φαγητού, ενώ αυξήθηκε η κατανάλωση έτοιμου φαγητού (ντελίβερι. Η συνήθεια αυτή, συνδέεται άμεσα με την αύξηση του σωματικού βάρους και την παχυσαρκία. Παράλληλα, η αναστολή λειτουργίας των γυμναστηρίων και των χώρων άθλησης έκανε το πρόβλημα πιο έντονο. Αυτό συνέβη διότι, για μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων περιορίστηκε σημαντικά η φυσική δραστηριότητα και ηενεργειακή δαπάνη που την συνοδεύει.
Σχέση COVID-19 και παθήσεων που συνδέονται με το υπερβάλλον σωματικό βάρος
Σύμφωνα με την μελέτη, οι περισσότερες περιπτώσεις σοβαρής νόσου από κορονοϊό, αφορούσαν ασθενείς που έπασχαν από σακχαρώδη διαβήτη και νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η στεφανιαία νόσος. Και οι δύο αυτές παθήσεις συνδέονται στενά με την παχυσαρκία. Μία πιθανή εξήγηση αυτού του ευρήματος είναι ότι η αυξημένη γλυκόζη του αίματος, προκαλεί διαταραχές στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε αλλοιώσεις στην μορφολογία των μεγάλων αγγείων του σώματος (μακροαγγειακές επιπλοκές). Η αυξημένη γλυκόζη μπορεί να είναι αποτέλεσμα του αρρύθμιστου σακχαρώδους διαβήτη. Μπορεί όμως να είναι και αποτέλεσμα της λοίμωξης από τον SARS-CoV-2. Η γλυκόζη πάντως, όπως και το αμινοξύ γλουταμίνη, φαίνεται να αποτελούν ιδανικά ενεργειακά υποστρώματα που ευνοούν τον πολλαπλασιασμό των ιών.
Βαρύτητα νόσησης COVID-19 και παχυσαρκία
Ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της παχυσαρκίας και της δριμύτητας της νόσου από τον νέο κορονοϊό, φαίνεται να είναι η διαταραχή της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος.
Κορονοϊός και παχυσαρκία: Ο κίνδυνος εκδήλωσης σοβαρών συμπτωμάτων είναι αυξημένος στους παχύσαρκους ασθενείς.
Ο λιπώδης ιστός εκκρίνει φλεγμονώδεις παράγοντες (κυτταροκίνες), οι οποίοι προκαλούν αντίσταση των ιστών στην δράση της ινσουλίνης (παράγοντας α νέκρωσης των όγκων, TNF-α). Επίσης, αυξάνουν την πιθανότητα καρκινογένεσης (ιντερλευκίνη 6, IL-6) και προάγουν την εξέλιξη της φλεγμονής (ιντερλευκίνη 1, IL-1). Οι παράγοντες αυτοί συνιστούν έναν μηχανισμό πρόκλησης ήπιας και χρόνιας φλεγμονής. Αυτή με τη σειρά της, μέσω της διαταραχής της λειτουργίας μιας πρωτεΐνης με αντιιϊκή δράση, της ιντερφερόνης γ (IFΝ-γ), καθιστά τον οργανισμό ευάλωτο στην ιογενή λοίμωξη.
Ο ιός και η συσσώρευση λιπώδους ιστού ασκούν “αθροιστική” δράση.
Οι κυτταροκίνες που εκκρίνονται από τα κύτταρα του λιπώδους ιστού, μαζί με αυτές που εκκρίνονται λόγω της λοίμωξης από τον κορονοϊό, ασκούν ένα είδος “αθροιστικής” δράσης. Απόληξη αυτής είναι η βαριά φλεγμονή και κατ’ επέκταση η μειωμένη παροχή οξυγόνου (υποξία) και μειωμένη αιμάτωση (ισχαιμία) των ιστών. Αυτές με την σειρά τους, αυξάνουν το οξειδωτικό στρες των κυττάρων και διαταράσσουν τις μεταβολικές οδούς τους, γεγονός που οδηγεί τελικά στον κυτταρικό θάνατο.
Η ιογενής λοίμωξη, διαταράσσει το γλυκαιμικό προφίλ των ασθενών και προκαλεί σοβαρές επιπλοκές.
Η προσβολή από τον ιό, οδηγεί σε παραγωγή ιντερφερόνης γ και μέσω αυτής στην μειωμένη παραγωγή υποδοχέων της ινσουλίνης από τα κύτταρα. Προκαλείται έτσι αντίσταση των ιστών στην δράση της (ινσουλινοαντίσταση) και εν τέλει υπεργλυκαιμία (αύξηση του σακχάρου του αίματος). Επίσης, διαμέσου των παραγόμενων κυτταροκινών, αυξάνεται η πηκτικότητα του αίματος και η πιθανότητα ενός θρομβοεμβολικού επεισοδίου.
Κορονοϊός και παχυσαρκία: Το ανοσοποιητικό σύστημα των παχύσαρκων είναι πιο αδύναμο σε σχέση με αυτό των ανθρώπων οι οποίοι διατηρούν υγιές σωματικό βάρος.
Τα κύτταρα του λιπώδους ιστού έχουν την ικανότητα να παράγουν ορμόνες οι οποίες επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα με διαφορετικούς τρόπους. Συγκεκριμένα, η λεπτίνη προάγει την φλεγμονή ενώ η αδιπονεκτίνη σε γενικές γραμμές ασκεί αντιφλεγμονώδη δράση. Η υπέρμετρη συσσώρευση λιπώδους ιστού, αυξάνει την ποσότητα της παραγόμενης λεπτίνης μειώνοντας παράλληλα την παραγόμενη αδιπονεκτίνηΤο γεγονός αυτό οδηγεί σε διαταραγμένη απόκρισή του ανοσοποιητικού συστήματος στους λοιμογόνους παράγοντες. Αυτή η διαταραχή, καθυστερεί την αποδρομή της ίωσης, επιτρέπει στον ιό να προκαλέσει βαρύτερες βλάβες στους πνεύμονες και μπορεί ακόμη και να μειώσει την αποτελεσματικότητα ενός πιθανού εμβολιασμού.
Το υπερβάλλον σωματικό βάρος αυξάνει το παραγόμενο έργο των μυών και επιφέρει ταχύτερη κόπωσή τους, με αποτέλεσμα οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι να διατηρούν χαμηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, είτε από μόνη της είτε λόγω της ινσουλινοαντίστασης που προκαλεί, μειώνει την ικανότητα άμυνας των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.
Όπως προαναφέρθηκε, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού εκκρίνουν ιντερφερόνη γ ως απάντηση στην ιογενή λοίμωξη. Αυτή, μέσω της ινσουλινοαντίστασης που προκαλεί, ενισχύει τη δράση ορισμένων ανοσοκυττάρων (Τ-λεμφοκύτταρα). Η ινσουλινοαντίσταση όμως συναντάται και στην παχυσαρκία, αν και στην περίπτωση αυτή προκαλείται με διαφορετικό μηχανισμό. Γίνεται αντιληπτό όμως, ότι η παχυσαρκία μέσω της ινσουλινοαντίστασης οδηγεί σε “γήρανση” του ανοσοποιητικού συστήματος.
Πρακτικά ζητήματα καθημερινότητας
Οι προστατευτικές μάσκες, η χρήση των οποίων σε πολλές περιπτώσεις καθίσταται υποχρεωτική δια νόμου, παράγονται σε συγκεκριμένα μεγέθη και πιθανόν να μην εφαρμόζουν σωστά στο πρόσωπο του παχύσαρκου ασθενούς αφήνοντάς τον απροστάτευτο και εκτεθειμένο απέναντι στον ιό.
Κορονοϊός και παχυσαρκία: Take home message
Για μια ακόμη φορά, φαίνεται πως το σωματικό βάρος είναι ένας παράγοντας ο οποίος επηρεάζει την πορεία συνοδών νόσων. Οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι ασθενείς φαίνεται πως εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα σοβαρής νόσησης από τον νέο κορονοϊό και ανάγκη για νοσηλεία σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Η παχυσαρκία φαίνεται επίσης να επηρεάζει και την τελική έκβαση της νόσου μάλλον δυσμενώς. Η αιτιολογία όλων αυτών, επικεντρώνεται κυρίως στην διαταραχή της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλεί η υπέρμετρη συσσώρευση λιπώδους ιστού.
*Ο ΒΜΙ ή αλλιώς Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι το πηλίκο της διαίρεσης Βάρος(kg)/Ύψος(m)2 και χρησιμοποιείται για την σταδιοποίηση της παχυσαρκίας
*Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την απώλεια του περιττού βάρους μπορείς να δεις και εδώ.
Λέγομαι Δήμζας Νικόλαος και είμαι διαιτολόγος διατροφολόγος στη Λάρισα.
Συγκεκριμένα, είμαι Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος.
Διατηρώ ιδιωτικό γραφείο στο κέντρο της Λάρισας: Παπακυριαζή 6, τηλ: 6948284869.
Υπηρετώ ως Διευθυντής του Διαιτολογικού Τμήματος του 404 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Λάρισας.
Εάν θέλεις να χάσεις βάρος, πάσχεις από κάποια πάθηση και αναζητάς διατροφική υποστήριξη, ή απλά θέλεις να μάθεις να τρέφεσαι σωστά, μπορώ να σε βοηθήσω! Κλείσε ραντεβού και έλα να συζητήσουμε για τη διατροφή σου.
